Пациент құқықтары

Пациенттерді олардың құқықтары мен міндеттері туралы хабардар ету

                1. Мақсаты: медициналық қызмет көрсету кезінде пациенттің және оның заңды өкілінің құқықтарын сақтау.

                2. Қолдану саласы: барлық құрылымдық бөлімшелер. Ереже барлық қызметкерлерге, пациенттерге және олардың заңды өкілдеріне қолданылады.

                3. Жауапкершілік: барлық қызметкерлер, пациенттер және олардың заңды өкілдері.

 Терминдер, анықтамалар және қысқартулар.

Ережеде мынадай анықтамалар қолданылады:

1) пациент – медициналық қызметтерді тұтынушы болып табылатын жеке тұлға; ;

2) пациенттің өкілі – өкілеттігіне қарай және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында белгіленген тәртіппен пациенттің атынан іс-әрекет жасайтын заңды және жеке тұлға.;

3) медициналық қызмет көрсету-халықтың денсаулығын сақтауға және қалпына келтіруге бағытталған дәрілік қызметті қамтитын диагностикалық және емдік қызметтер көрсету кешені;

4) медициналық персонал-дәрігерлер, медбикелер;

5) хабардар етілген келісім – пациенттің немесе оның заңды өкілінің емдеуші дәрігерден алған пациент үшін қолжетімді нысанда осы араласудың мақсаты, сипаты, тәсілдері, онымен байланысты ықтимал қауіп және ықтимал медициналық-әлеуметтік, психологиялық, экономикалық және басқа салдарлар, сондай-ақ медициналық көмектің ықтимал балама түрлері және олармен байланысты салдарлар мен қатер туралы толық және жан-жақты ақпараттың негізінде берген жоғары қауіпті медициналық араласуға ерікті келісімі.

Осы Ережеде мынадай қысқартулар қолданылады:

1) манипуляция-стоматологиялық, хирургиялық, эндоскопиялық, диагностикалық рәсімдер;

2) ТМККК – тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі.

5.      Ресурстар:

1) пациенттің/заңды өкілдің құқықтары мен міндеттері көрсетілген стендтер;

2) пациенттің құқықтары мен міндеттері туралы жаднама.

6.      Құжаттау:

Стационарлық науқастың медициналық картасы-стационарда болу ережелерімен танысқаны туралы қолы (пациенттің құқықтары мен міндеттері сипатталған).

7.      Ережелердің сипаттамасы:

Медициналық персонал пациенттің қабылдау бөлмесінде немесе медициналық қызметтерді алу алдында ауызша және/немесе баспа түрінде пациенттердің құқықтары мен міндеттері туралы ақпаратты ұсынады.

                       7.1.   Пациенттердің құқықтары мен міндеттері:

 Пациенттердің құқығы бар:

1) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбеге сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін (ТМККК) алу, сондай-ақ өз қаражаты, ерікті сақтандыру жүйесі және тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен ТМККК-ден тыс қосымша қызметтер көрсету;;

2) ТМККК шеңберінде дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз ету;

3) диагностика, емдеу және күту процесінде лайықты қарау, қызметкерлер тарапынан өзінің мәдени және жеке құндылықтарына құрметпен қарау;

4) қандай да бір кемсітушілік факторлардың ықпалынсыз тек қана медициналық критерийлер негізінде айқындалатын медициналық көмек алу;

5) медициналық қызмет көрсететін адамдардың аты-жөні және кәсіби мәртебесі туралы, сондай-ақ ішкі тәртіп ережелері туралы мәліметтер беру;

6) инвазиялық медициналық қызметтерді жүргізу, пациенттің хабардар етілген ерікті келісімін жазбаша нысанда толтыру кезінде жүзеге асырылады. Жазбаша ақпараттандырылған келісімге пациент дәрігердің пациент үшін қолжетімді нысанда, жоспарланған инвазивті рәсімнен, оның ішінде ықтимал қауіп-қатерлер, таңдалған рәсімнің артықшылықтары, емдеу мен диагностиканың баламалы әдістері туралы деректерді, сондай-ақ емдік немесе диагностикалық рәсімдерден бас тартудың ықтимал салдарлары туралы мәліметтерді алғаннан кейін қол қояды;

7) пациент үшін қолжетімді нысанда өз денсаулығының жай-күйі туралы толық ақпарат, диагнозы, емдеу іс-шараларының болжамы мен жоспары туралы ақпарат алу, сондай-ақ оны үйге шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептерін түсіндіру;

8) тағайындалатын дәрілік зат туралы толық ақпарат алуға;

9) емдеуге қатысты шешімдер қабылдауға қатысу;

10) тексеру нәтижелерімен танысу. Медициналық қорытынды және медициналық тесттердің көшірмесі (пациенттің өтініші бойынша));

11) дәрігерді таңдау немесе ауыстыру;

12) жазылғаннан кейін емдеу жоспары мен өз денсаулығына қалай қамқорлық жасауды түсіндіретін ұсынымдарды қамтитын қысқаша жазбаша ақпарат алу;

13) заңды өкілдер тарапынан ілесіп жүру (рұқсат етілген бөлімшелерде));

14) медициналық технологиялардың қазіргі деңгейіне мүмкіндік беретін мөлшерде ауырсынуды жеңілдету;

15) өз денсаулығының жай-күйі туралы тәуелсіз пікір алу және консилиум өткізу;

16) едеу-диагностикалық рәсімдерді жүргізу кезінде оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ үшінші тұлғалардың (курсанттардың) қатысуынан бас тартуға;;

17) өз құзыреті шегінде денсаулық сақтау органдары, ұйымдары, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер жүзеге асыратын құқықтарды қорғау;

18) егер медициналық күтім (емдеу) бөлшектерін түсінуде тілдік кедергі болса, аудармашыны ұсыну (мүмкіндігінше));

19) пациенттерді қолдау қызметі немесе шағымдар мен ұсыныстар кітабы арқылы көрсетілетін қызметтер бойынша шағымдар беру, ұсыныстар мен түсініктемелер беру;

20) пациенттің өтініші бойынша пациент қызметтерді өз бетінше немесе басқа көздер арқылы төлейсіз бе, оған қарамастан барлық шығындарды түсіндіре отырып, шотты егжей-тегжейлі алу. Процедуралар басталғанға дейін жоспарланған емдеудің/диагностиканың есептік құнын алу;

21) оның денсаулық жағдайы туралы ақпарат хабарланатын адамды таңдауды анықтау;

22) егер пациент кәмелетке толмаған болса немесе денсаулық жағдайы бойынша пациент өз құқықтарын пайдалана алмаса, онда бұл құқықтар оның заңды өкіліне беріледі.;

23) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтар.

                   7.2. Пациенттің міндеттері:

Пациенттің және оның заңды өкілінің міндеттеріне:

1) медициналық ұйымның нормалары мен ережелерін құрметтеуге; ;

2) өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қолдануға;;

3) медицина қызметкерлерімен және пациенттермен қарым-қатынаста құрмет пен әдептілік танытуға;;

4) диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті барлық ақпаратты (шағымдар, ауырған аурулар, алдыңғы емдеуге жатқызу мен емдеу, сондай-ақ аллергиялар және т. б.) дәрігерге хабарлауға, медициналық араласуға келісім бергеннен кейін емдеуші дәрігердің барлық нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға;

5) диагностика мен емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар туындаған не оларға күдік туындаған жағдайларда медицина қызметкерлерін өз денсаулығы жай-күйінің өзгергені туралы уақтылы хабардар етуге;;

6) пациент осы шешімдердің салдары туралы ақпарат алғаннан кейін емдеу жоспарын бас тартқаны немесе сақтамағаны үшін жауапты болады.;

7) ішкі тәртіп қағидаларын сақтауға және мүлікке ұқыпты қарауға, медициналық көмек алу кезінде медицина персоналымен ынтымақтасуға;;

8) басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын әрекеттер жасамауға, пациенттердің жеке, құпия ақпаратын құрметтеуге;;

9) темекі шегуге қарсы күрес саясатын немесе қоғамдық қауіпсіздік жөніндегі кез келген басқа ережелерді қоса алғанда, қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтауға;;

10) медициналық ұйым алдындағы қаржылық міндеттемелер уақтылы өтелетініне көз жеткізу;

11) шұғыл жағдайларда, шұғыл жағдайлардың басымдығын сақтауға;;

12) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

                 7.3. Медициналық көмектен бас тарту құқығы:

1) пациентке немесе оның заңды өкіліне медициналық көмектен бас тартқан кезде оған қолжетімді нысанда мүмкін болатын салдарлар түсіндірілуі тиіс.

2) ықтимал салдарлары көрсетіле отырып, медициналық көмектен бас тарту медициналық құжаттарға жазбамен ресімделеді және оған пациент не оның заңды өкілі, сондай-ақ медицина қызметкері қол қояды.;

3) пациент не оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартуға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, бұл туралы медициналық құжаттамаға тиісті жазба жүзеге асырылады және оған медицина қызметкері қол қояды.

4) кәмелетке толмаған адамның не әрекетке қабілетсіз адамның заңды өкілдері аталған адамдардың өмірін құтқару үшін қажетті медициналық көмектен бас тартқан кезде медициналық ұйым олардың мүдделерін қорғау үшін қорғаншы және қамқоршы органға және (немесе) сотқа жүгінуге құқылы.

_______________________________________________________________________________________________________

Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі N 193-IV Кодексі

Үзінді:

91-бап. Пациенттердің құқықтары

1. Пациенттің осы Кодекстің 88-бабында көрсетілген құқықтардан басқа:
1) диагностика, емдеу және күтім жасау процесінде өзіне лайықты ілтипат жасалып, өзінің мәдени және жеке басының құндылықтарына құрмет көрсетілуіне;
2) қандайда бір кемсітушілік факторларының ықпалынсыз, тек қана медициналық критерийлер негізінде айқындалатын кезектілікпен медициналық көмек алуға;

3) дәрігерді немесе медициналық ұйымды таңдауға, ауыстыруға;

4) отбасының, туыстары мен достарының, сондай-ақ діни бірлестіктер қызметшілерінің тарапынан қолдау көрсетілуге;

5) медициналық технологиялардың қазіргі деңгейі қандай мүмкіндік берсе, сондай шамада дерт зардабының жеңілдетілуіне;
6) өзінің денсаулық жағдайы туралы тәуелсіз пікір естуге және консилиум өткізілуіне;
7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтары болады.
2. Пациенттің өз құқықтары мен міндеттері, көрсетілетін қызметтер, ақылы қызметтердің құны туралы, сондай-ақ олардың ұсынылу тәртібі туралы ақпарат алуға құқығы бар. Пациенттің құқықтары туралы ақпарат медициналық ұйымдардың көрнекі үгіт орналасатын жерлерінде орналастырылуға тиіс.

Медициналық ұйымға түскен кезде пациентке өзіне медициналық қызметтер көрсететін адамдардың аты-жөні мен кәсіптік мәртебесі туралы, сондай-ақ медициналық ұйымның ішкі тәртібінің қағидалары туралы мәліметтер берілуге тиіс.
3. Медициналық көмек пациенттің ауызша немесе жазбаша хабардар етілген ерікті түрдегі келісімі алынғаннан кейін көрсетілуге тиіс.
4. Пациент медициналық көмек алу кезінде ұсынылатын және баламалы емдеу әдістерінің ықтимал қатері мен артықшылықтары туралы деректерді, емделуден бас тартудың ықтимал салдарлары туралы мәліметтерді, пациентке түсінікті болатын нысандағы диагноз, емдік іс-шаралардың болжамы мен жоспары туралы ақпаратты қоса алғанда, өз денсаулығының жай-күйі туралы толық ақпаратты алуға, сондай-ақ оны үйге шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептері туралы түсінік алуына құқығы бар.
5. Пациент өз денсаулығының жай-күйі туралы ақпаратты хабарлау қажет болатын адамды тағайындай алады. Пациенттің ақпарат алудан бас тартуы жазбаша ресімделеді және медициналық құжаттамаға енгізіледі.
6. Егер медициналық апараттың берілуі пациентке пайдасын тигізбейтіні былай тұрсын, елеулі зиянын да тигізеді деуге кесімді негіз болса ғана ақпарат пациенттен жасырылуы мүмкін. Мұндай жағдайда осы ақпарат пациенттің жұбайына (зайыбына), оның жақын туыстарына немесе заңды өкілдеріне хабарланады.
7. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалық базалары жағдайында медициналық көмек алатын пациенттердің оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдік-диагностикалық рәсімдердің өткізілуі кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тартуға құқығы бар.
8. Пациенттердің құқықтарын қорғауды денсаулық сақтау органдары, ұйымдары, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.
9. Пациенттің медициналық көмек алу кезінде тағайындалған дәрілік зат туралы толық ақпарат алуға құқығы бар.
10. Некелесетін азаматтардың медициналық және медициналық-генетикалық зерттеп-қаралуға құқығы бар.